Jedyna na Podkarpaciu tablica upamiętniająca młodzieżowe organizacje antykomunistyczne została odsłonięta w piątek, 1 marca, przy I Liceum Ogólnokształcącym w Mielcu.
Mielczanie oddali hołd organizacjom „Stalowi Polacy” oraz „Wolność i Sprawiedliwość”, których członkowie wyrośli z konspiracyjnego „Związku Przyszłych Polskich Żołnierzy” i harcerskiego zastępu „Rysiów”. Upamiętniono ich tablicą wmurowaną w budynek I Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu, bo to właśnie za czasów uczęszczania do tej szkoły rozpoczęli swą konspiracyjną działalność. – Osoby zaangażowane w działalność tych organizacji stanowiły trzon walki o niepodległość państwa polskiego. Wyróżniali się na tle innych, bowiem większość grup oporu wobec komunizmu, przeciwstawiała się zniewoleniu głównie poprzez akcje ulotkowe i broszurowe. Młodzi mielczanie, ryzykując swoim zdrowiem i życiem, podejmowali z kolei walkę zbrojną – tłumaczył Piotr Szopa, Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Rzeszowie. Ze względu na ten wyjątkowy charakter działalności bohaterów, to właśnie Mielec, jako jedyny na Podkarpaciu, wskazany został przez IPN jako miejsce upamiętnienia ważnych dla niepodległej Polski ruchów antykomunistycznych.
Uroczystości odbyły się w piątek, 1 marca. Rozpoczęła je uroczysta Msza Święta w Bazylice Mniejszej św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty. Następnie, przed I Liceum Ogólnokształcącym, poświęcono i odsłonięto dedykowaną bohaterom tablicę. Zerwania wstęgi dokonali organizatorzy wydarzenia: Piotr Szopa z Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, Starosta Powiatu Mieleckiego Stanisław Lonczak oraz Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu Radosław Kluza. Swój udział w tym wyjątkowym wydarzeniu mieli także ci, którym tablica była dedykowana – Jerzy Dębicki oraz Tytus Wyczałek.
Żołnierze Armii Krajowej podczas późniejszej części uroczystości przypomnieli, że Urząd Bezpieczeństwa nie miał litości dla nastoletnich działaczy podziemia antykomunistycznego. Jeden z działaczy mieleckich organizacji antykomunistycznych, Roman Stachiewicz, został zamordowany; Józefa Umińskiego skazano na dożywocie, inni zaangażowani otrzymali zaś wyroki od 2 do 15 lat więzienia. - Przykro mi, że tak mało z nas mogło osobiście uczestniczyć w tym wydarzeniu. Chcę jednak podkreślić, że na tym upamiętnieniu zyskujemy nie tylko my, upamiętnieni, ale i nasze rodziny, które po naszym odejściu będą mogły być dumnie z tej tablicy – podkreślał Jerzy Dębicki, dziękując za inicjatywę upamiętnienia bohaterów oraz organizację uroczystości.
Słowa uznania względem inicjatorów przedsięwzięcia skierowała do zebranych także Krystyna Skowrońska, Poseł na Sejm RP. - Spotkamy się w Dniu Żołnierzy Wyklętych, którzy swoją postawą pokazali że są żołnierzami niezłomnymi. Możemy być dumni z tego, że środowisko mieleckie ma bohaterów, którzy pokazali czym jest honor, czym jest wolność, czym jest umiłowanie ojczyzny. Naszym obowiązkiem jest kultywowanie pamięci o tych bohaterach, co zresztą uczynili dzisiaj uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu im. Stanisława Konarskiego. To właśnie oni, od dziś, każdego dnia, idąc do szkoły przechodzić będą obok tablicy przypominającej o wyjątkowej mieleckiej młodzieży. A ta młodzież dla nas wszystkich powinna być przykładem – mówiła.
- O działaniach tej młodzieży przez lata nie mówiło się głośno. Dziś, za pośrednictwem odsłoniętej tablicy, możemy choćby symbolicznie docenić to, czego dokonała dla niepodległej Polski – podkreślał Starosta Powiatu Mieleckiego Stanisław Lonczak. – Ci bohaterowie, nie czekając na żadne apele, żadne rozkazy, zaczęli się organizować po to, by stawić opór okupacji - najpierw niemieckiej, a potem rosyjskiej. Działali prężnie i odważnie, mimo, iż wiedzieli, jakie konsekwencje grożą im za współtworzenie konspiracyjnej organizacji. Zasługują dziś na nasz szacunek, na to by ich podziwiać i o nich pamiętać – mówił gospodarz powiatu. W dalszej części swojego wystąpienia podziękował dyrekcji i młodzieży z I Liceum Ogólnokształcącego, żołnierzom z dębickiego WOT oraz innym organizacjom, które włączyły się w przygotowanie uroczystości. Na ręce Piotra Szopy starosta przekazał z kolei list z podziękowaniami oraz symboliczny Herb Powiatu Mieleckiego dla dr Jarosława Szarka, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. To właśnie ta instytucja była bowiem inicjatorem przedsięwzięcia, jak i fundatorem pamiątkowej tablicy.
Odsłonięcia tablicy pogratulowali organizatorom wydarzenia: Marszałek Sejmu Marek Kuchciński oraz Poseł na Sejm RP Krystyna Wróblewska, którzy przesłali listy gratulacyjne. Słowa uznania przekazali także: Wojewoda Podkarpacki Ewa Leniart oraz Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl. Ich listy odczytali obecni na uroczystości: Dyrektor Generalny Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Marcin Zaborniak oraz Rzecznik Prasowy Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie Tomasz Leyko.
Udział w odsłonięciu tablicy licznie wzięli samorządowcy różnego szczebla, przedstawiciele instytucji z całego powiatu, członkowie organizacji patriotycznych oraz uczniowie.
Uroczystości zwieńczyły występy artystyczne młodzieży z I Liceum Ogólnokształcącego.
w Mielcu
