Początki Mielca - ośrodka administracyjnego i kulturalnego powiatu mieleckiego sięgają, jak świadczą badania nad osadnictwem, przeprowadzone przez historyków, co najmniej początku XIII stulecia. W II poł. XIV w. wymieniana jest w spisach świętopietrza parafia mielecka, jako osada stanowiąca lokalny ośrodek wobec wzrastających w ludność okolicznych wsi.

Akt lokacyjny miasta wystawiony został, według różnych źródeł historycznych, przez króla Kazimierza Jagiellończyka w roku 1457 lub 1470. Od czasów tych datuje się stopniowy rozwój miasta i jego oddziaływanie na okoliczne tereny.

Mielec od 1853 r. był siedzibą powiatu. Według "Słownika geogra-ficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" wydanego w 1885 roku, powiat mielecki zajmował obszar blisko 837 km2 i liczył 66 264 stałych mieszkańców. Na terenie powiatu istniało w tym czasie 106 osad i 91 gmin katastralnych, a cztery osady: Mielec, Radomyśl, Rzochów i Przecław posiadały prawa miejskie.

Po roku 1919 powiat mielecki został reaktywowany, a po dokonaniu nowego podziału administracyjnego, został włączony do województwa krakowskiego. Powiat został podzielony na 97 gmin, w tym trzy miejskie.

Źródło: www.fb/dawnymielec

W latach 1932-1935 przeprowadzono w Polsce jednolity system podziału administracyjnego, w wyniku którego do powiatu mieleckiego przyłączono kilkanaście wsi z powiatów dąbrowskiego i kolbuszowskiego, po czym utworzono w nim tzw. gminy zbiorowe: Borowa, Czermin, Gawłuszowice, Mielec Wieś, Padew Narodowa, Przecław, Radomyśl Wielki, Tuszów Narodowy, Wadowice Górne.

Tereny przedwojennego powiatu mieleckiego, włączone w okresie okupacji do Generalnego Gubernatorstwa, w wyniku letniej ofensywy 1944 roku w znaczącej części znalazły się pod wojskową kontrolą Armii Czerwonej i współdziałającego z nią LWP.

W krótkim czasie po wyzwoleniu przystąpiono do organizowania administracji według struktury przedwojennej. Powiat mielecki po kilkumiesięcznym okresie przynależności do województwa krakowskiego (jak przed 1939 r.), został w 1945 r. włączony do nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. Obejmował obszar 877 km2, na którym w 1946 r. mieszkało 75,5 tys. osób.

Kształt administracyjny powiatu do 1950 r. był podobny do przedwojennego. Obejmował on teren, na którym znajdowały się dwa miasta: Mielec (jako stolica powiatu i siedziba starostwa) oraz Radomyśl Wielki, a ponadto 9 gmin zbiorowych: Borowa (z 9 gromadami), Czermin (11 gromad), Gawłuszowice (10 gromad), Mielec - wieś (9 gromad), Padew Narodowa (10 gromad), Przecław (12 gromad), Radomyśl Wielki-wieś (10 gromad), Tu-szów Narodowy (16 gromad), Wadowice Górne (14 gromad).

W roku 1954, podczas reformy podziału administracyjnego, powiat mielecki liczący 107 miejscowości, podzielono - oprócz dwóch miast - na 40 gromad. W roku 1960 znów dokonano podobnej zmiany, tym razem likwidując część gromad dotychczasowych, utworzono 27 większych terytorialnie gromad. Ostatnia zmiana administracyjna powiatu, przed jego likwidacją, odbyła się w 1972 r. Przeprowadzono wtedy reformę władz terenowych na wsi, w myśl której w powiecie mieleckim powstało 8 gmin.

W wyniku uchwalonej przez Sejm RP reformy administracyjnej kraju, pierwszego stycznia 1999 roku Mielec ponownie stał się stolicą powiatu, obejmującego obszar 880 km2, z miastem Mielec, miastem i gminą Radomyśl Wielki, miastem i gminą Przecław (Przecław odzyskał prawa miejskie 1 stycznia 2010 roku) oraz gminami: Borowa, Czermin, Gawłuszowice, Mielec, Padew Narodowa, Tuszów Narodowy i Wadowice Górne. Powiat mielecki, kojarzony w Polsce i świecie przede wszystkim z lotnictwem, ma bardzo duży potencjał przemysłowy także w wielu innych dziedzinach.

Główną siłą napędową gospodarki powiatu mieleckiego są rozwijające się firmy, działające w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC, wśród nich m.in. zakłady ponadnarodowych potentatów jak BRW, KIRCHHOFF Polska, KRONOSPAN MIELEC, a także firmy działające w "otoczeniu" SSE.

Znacząco rozwinęły się w powiecie mieleckim firmy z branż maszynowej, przemysłu drzewnego, przetwórstwa rolno-spożywczego, budownictwa, przemysłu elektronicznego. Następuje systematyczny rozwój handlu i sieci usług. Powiat dysponuje dobrze rozbudowaną siecią komunikacyjną. Centralnym węzłem komunikacyjnym powiatu jest miasto Mielec, gdzie krzyżują się liczne drogi wojewódzkie.

Przy głównych trasach komunikacyjnych istnieje dobrze rozwinięta sieć stacji benzynowych i stacji obsługi samochodów, zaś na przyjezdnych czekają hotele i restauracje. Powiat mielecki posiada dobrze rozwiniętą sieć szkół ponadpodstawowych, w różnorodnych branżach. Istnieje możliwość podjęcia studiów wyższych - od roku akademickiego 1999/2000 funkcjonuje w Mielcu Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania. W zależności od potrzeb istnieją możliwości wprowadzania nowych kierunków nauczania.